PUBLIC PASSENGER PORT ,2015
“โครงการศึกษาความเป็นไปได้เบื้องต้นท่าเรือจังหวัดสมุทรปราการ” อบจ. สมุทรปราการ
คณะทีมงานออกแบบโดย “บริษัท โอเวอร์แลพ อาคิเทค สตูดิโอ จำกัด” ร่วมกับคณะทีมงานที่ปรึกษา ” บริษัท ไอทีเอส คอนซัลแตนซี จำกัด”
การศึกษาด้านสถาปัตยกรรม (ท่าเทียบเรือโดยสารสาธารณะ)
แนวความคิดในการออกแบบของโครงการ
ในภาพรวมแนวคิดรูปแบบทางสถาปัตยกรรมเริ่มต้นจากการศึกษารายละเอียดข้อมูลถึงที่ตั้งโครงการและบริบทที่คำนึงถึงสภาพแวดล้อมโดยรอบ สะท้อนสู่แนวทางออกแบบให้รูปแบบด้านสถาปัตยกรรมได้สอดคล้องและกลมกลืนไปกับระบบนิเวศ เช่นพื้นที่สภาพพื้นที่สีเขียวบริเวณหน้าท่า โรงงานอุตสาหกรรม และแม่น้ำเจ้าพระยาที่เป็นองค์ประกอบสำคัญในการเลือกพื้นที่ออกแบบ ที่มีความเหมาะสมกับรูปทรงอาคารทางด้านสถาปัตยกรรมที่แทรกตัวในกับบริบทและสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติได้อย่างกลมกลืน โดยมีแนวคิดที่สะท้อนแนวคิดผ่านพื้นที่ผังภาพรวมของโครงการให้ไหลลื่นไปกับรูปทรงทางธรรมชาติของพื้นที่ออกแบบและจัดกลุ่มก้อนประเภทอาคารให้มีลักษณะเชื่อมต่อในเรื่องของรูปแบบกิจกรรม โดยมีการจัดพื้นที่ว่างระหว่างอาคารให้เกิดการไหลเวียนของรูปแบบกิจกรรมนั้นๆ โดยรูปแบบแนวคิดในการออกแบบท่าเรือให้ทันสมัยและดูเป็นท่าเรือที่ทันสมัยแบบสากล และสอดคล้องกับสภาพภูมิประเทศของพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการ ลักษณะประเภทอาคารที่เน้นสถาปัตยกรรมแบบยั่งยืน (Sustainable Architecture) ของรูปทรง และที่ว่าง ออกแบบในรูปแบบสถาปัตยกรรมเชิงนิเวศที่เชื่อมโยงกับพื้นที่กิจกรรมต่างๆ ในรูปแบบการท่องเที่ยวอย่างเต็มรูปแบบ และผสมผสานไปกับพื้นที่สีเขียวแบบยั่งยืน (Green Environment) ที่ส่งเสริมกับพื้นที่หลังท่าในการประกอบรูปแบบกิจกรรมเป็นท่าเรือโดยสารสาธารณะ อาทิเช่น ศูนย์บริการนักท่องเที่ยว สำนักงานท่าเรือ ร้านค้าร้านอาหาร อาคารสถานีโดยสารท่าเรือ ยอร์ชคลับ โรงแรม ที่พัก รีสอร์ท ลานกิจกรรม ศูนย์ประชุมและสัมมนา ศูนย์สินค้าและผลิตภัณฑ์ชุมชน Night Plaza ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและอนุรักษ์ป่าชายเลน สวนสาธารณะพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจ จุดถ่ายรูป และหอชมวิวที่เป็นจุดสามารถให้นักท่องเที่ยวขึ้นไปสัมผัสบรรยากาศได้โดยรอบ และอื่นๆ รวมถึงเป็นแหล่งท่องเที่ยวแบบเชิงอนุรักษ์ที่มีอัตตลักษณ์และโดดเด่นของพื้นที่ ที่มีสาธารณูปโภค สาธารณูปการครบครัน และรูปแบบกิจกรรมที่ส่งเสริมต่อชุมชนและอาชีพ พื้นที่แสดงสินค้าของผลิตภัณฑ์ของชุมชนและตำบลนั้นๆ เป็นต้น ลักษณะกายภาพโดยรอบที่สะท้อนสู่การออกแบบผังโครงการและรูปแบบงานสถาปัตยกรรม เน้นการออกแบบให้อาคารเสมือนส่วนหนึ่งของธรรมชาติ และเน้นรูปแบบกิจกรรมที่สอดคล้องกับพื้นที่สีเขียวทั้งโครงการ โดยรูปลักษณ์อาคารให้มีอัตตลักษณ์เฉพาะตน ตามประเภทกิจกรรมนั้นๆ โดยภาพรวมของโครงการจะมีแนวคิดเบื้องต้นดังนี้
“การ พัฒนาที่ยั่งยืน คือ การพัฒนาที่สนองตอบต่อความต้องการของคนในรุ่นปัจจุบัน โดยไม่ทำให้คนรุ่นต่อไปในอนาคตต้องประนีประนอมยอมลดทอนความสามารถในการที่จะตอบสนองความต้องการของตนเอง”“Sustainable Development is a development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs”
กระบวนการแนวคิดสู่รูปแบบงานสถาปัตยกรรม
ในรูปแบบงานสถาปัตยกรรมโดยภาพรวม ศึกษาจากการทำสถาปัตยกรรมเชิงทดลอง (Experimental Design) โดยสะท้อนผ่านแนวคิดรูปทรงที่ได้จากธรรมชาติ (Organic Form & Structural Design study) โดยให้มีความร่วมสมัยผสมสานการเปิดพื้นที่ว่างแบบไทยประเพณีแบบประยุกต์ และรูปแบบทางสถาปัตยกรรมที่สอดคล้องกับปัจจุบันและอนาคตโดยสะท้อนผ่านที่ว่างและรูปทรงและโครงสร้าง เน้นให้อาคารดูมีอัตตลักษณ์โดดเด่น (Icon& Identity) และมีจุดดึงดูดของผู้คนทั่วไป มีมุมมองที่ดี (Approach) จากมุมมองทางด้านฝั่งแม่น้ำ โดยแนวคิดรูปทรงอาคารเช่น อาคารโถงหลัก (Main Hall) ได้จากกระบวนการแปลงลักษณะอัตตลักษณ์ไทยแบบประยุกต์ ที่ว่าง สัดส่วนให้ดูเบาลอย หลังคาสูงโปร่ง เพื่อให้การถ่ายเทอากาศได้ดียิ่งขึ้น งาไซดักปลาเครื่องมือหาปลาแบบไทยๆ นำมาตกแต่งให้ดูน่าสนใจและสอดคล้องกับธรรมชาติ รวมถึงวัสดุจากเครื่องจักสาน และลวดลาย จังหวะ ผนังฝาไหล ขัดแตะ องค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมไทย ที่เกิดขึ้นบนผิวอาคาร นำมาประยุกต์ เพื่อส่งเสริมรูปแบบทางสถาปัตยกรรมให้อาคารดูโดดเด่นและสอดคล้องกับพื้นที่เป็นต้น โดยภาพรวมในทางสถาปัตยกรรมจะคำนึงให้อาคารมีอัตตลักษณ์ที่ว่างและรูปทรง(Space &Form) ไทยประเพณีประยุกต์ถึงนามธรรมนาม ความโปร่ง และดูเบา ในรูปแบบที่กลมกลืนไปกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน
จากแนวคิดหลักที่ได้จากการอุปมาอุปไมย(Metaphor) ในเบื้องต้นของรูปที่ได้จากทางกายภาพและเส้นสายที่เกิดจากธรรมชาติ ลวดลายประดิษฐ์ องค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมไทย ลวดลายฉลุ ผนังฝาไหล และผนังขัดแตะ รวมถึงเครื่องประดิษฐ์หาปลาจากวิถีชาวบ้าน และเครื่องจักสานหัตถกรรม ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นของประเทศไทย เป็นต้น จึงได้นำแนวคิดและรูปแบบดังกล่าวมาพัฒนาประยุกต์ปรับใช้ให้สอดคล้องไปสู่กระบวนการออกแบบทางสถาปัตยกรรมของโครงการ ให้มีความน่าสนใจในแต่ละรูปแบบกิจกรรมและประเภทอาคารนั้นๆ รวมถึงลักษณะโครงสร้างอาคารโดยภาพรวม จะเน้นไปทางโครงสร้าง ค.ส.ล. และผสมวัสดุและโครงสร้างจากธรรมชาติเช่นไม้ไผ่ อิฐ และวัสดุที่ช่วยลดสภาวะโลกร้อน เป็นต้น ที่นำมาตกแต่ง และสร้างความเป็นสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นผสมผสานไปกับรูปลักษณ์ของอาคาร ให้เหมาะสมกับประเภทกิจกรรมนั้นๆ และสามารถมีส่วนช่วยลดผลกระทบที่จะเกิดขึ้นได้โดยการเลือกใช้วัสดุที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และคำนึงถึงการอนุรักษ์พลังงานและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม อาทิเช่น มาตรฐาน LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) ที่พัฒนาโดย U.S. Green Building Council และในการเลือกใช้วัสดุของโครงการ ในบางส่วนมีการปรับใช้วัสดุที่ทันสมัยและสอดคล้องกับยุคสมัย เพื่อให้รูปแบบสถาปัตยกรรมได้มีลักษณะที่ทันสมัยและเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมที่ดีในรูปแบบที่เรียกว่า “สถาปัตยกรรมแบบยั่งยืน”( Sustainable Architecture ) ดังนั้นโครงการท่าเทียบเรือโดยสารสาธารณะ จึงมีการออกแบบให้สอดคล้องและกลมกลืนกับบริบทและที่ตั้ง เพื่อส่งเสริมรูปลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมให้ดึงดูดสายตาต่อนักท่องเที่ยวและผู้พบเห็นทั่วไป ในการออกแบบที่คำนึงถึงประโยชน์ใช้สอยเป็นหลักและส่งเสริมภาคธุรกิจการท่องเที่ยว เศรษฐกิจ สังคม และสภาพแวดล้อมที่ดีให้กับจังหวัดสมุทรปราการการพัฒนาพื้นที่หลังท่า เพื่อสนับสนุนกิจกรรมท่าเรือ
การออกแบบได้คำนึงถึงงานออกแบบสถาปัตยกรรมที่ดีและเหมาะสม ซึ่งมีองค์ประกอบสำคัญ ดังนี้
1) พื้นที่และสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม และพื้นที่ประโยชน์ใช้สอยที่สอดคล้องกับรูปแบบกิจกรรมท่าเรือและสนับสนุนพื้นที่หลังท่าได้อย่างมีความน่าสนใจและสอดคล้องกับโปรแกรมและที่ตั้ง
2) รูปลักษณ์หน้าตาอาคารทางสถาปัตยกรรมส่งเสริม และโดดเด่นสร้างอัตตลักษณ์ให้กับโครงการและสร้างจุดหมายตา และความสวยงามอย่างสมเหตุสมผล แข็งแรง และปลอดภัย
3) ประหยัดและเหมาะสมกับค่าก่อสร้างในรูปแบบสถาปัตยกรรมนั้นๆ และบำรุงรักษา
4) จัดวางกลุ่มก้อนอาคารให้ถูกต้องตามหลักทิศทางลม เพื่อช่วยประหยัดพลังงานให้กับโครงการ
5) เลือกวัสดุที่เหมาะสมและสอดคล้องกับรูปแบบสถาปัตยกรรม และกลมกลืนเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมได้เป็นอย่างดี
6) ออกแบบที่สะท้อนสู่แนวคิดในการออกแบบ ที่ส่งเสริมอัตตลักษณ์ของโครงการได้อย่างน่าสนใจ
เพื่อให้เป็นท่าเรือที่มีการบริการอย่างครบถ้วนตามจุดประสงค์